ลอยกระทง ประเพณีไทยที่คนรุ่นใหม่ควรสืบสาน

ลอยกระทง

การลอยกระทงชื่อพิธีอย่างหนึ่งทำตรงกับคืนวันเพ็ญเดือน ๑๒ จุดธูปเทียนปักบนสิ่งที่ไม่จมน้ำ ประดิษฐ์เป็นรูปต่าง ๆ เช่น กระทงเรือ ดอกบัว ฯลฯ แล้วนำไปปล่อยลงให้ลอยไปตามลำน้ำ ในเมืองไทย มีมาตั้งแต่ครั้งกรุงสุโขทัย เรียกว่า การลอยพระประทีป หรือลอยโคม ซึ่งตามพระราชนิพนธ์พระราชพิธีสิบสอง เดือน และตำรับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ได้กล่าวไว้ว่า นางนพมาศ หรือเรียกอีกชื่อว่าท้าวศรีจุฬาลักษณ์ เป็นผู้ริเริ่มประดิษฐ์กระทงเป็นรูปดอกบัวบาน ทำให้ผู้คนได้นิยมทำตามสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน และยังมีการเล่าเรื่องถึงงานประเพณีเผาเทียนเล่นไฟ ของกรุงศรีสุโขทัย ในศิลาจารึกหลักที่ 1 ไว้ด้วยว่า เป็นงานที่มีความยิ่งใหญ่ที่สุดของกรุงสุโขทัย ทำให้เกิดข้อสันนิษฐานที่ตรงกันจากผู้รู้ทั้งหลายว่า งานนั้นน่าจะเป็นงานลอยกระทง

โดยปกติแล้วพิธีลอยกระทงจะจัดให้ขึ้นในวันเพ็ญเดือน 11 และวันเพ็ญเดือน 12 แต่ในปัจจุบันวันลอยกระทงจะตรงกับวันเพ็ญเดือน 12 เท่านั้น และยังมีข้อสันนิษฐานอีกว่า วันลอยกระทง ได้สืบสานมาจากอินเดีย ตามลัทธิพราหมณ์ ที่เชื่อว่าลอยกระทงเพื่อเป็นการบูชาและขอขมาแม่น้ำคงคา

การลอยกระทงในประเทศไทย แต่ละภาคก็มีความแตกต่างกันไปตามวัฒนธรรม การลอยกระทงของภาคเหนือ หรือที่เรียกกันว่า ประเพณียี่เป็ง การลอยกระทงของภาคอีสาน หรือที่เรียกกันว่า ไหลเรือไฟ เป็นต้น