ความสัมพันธ์ไทย-จีน

ภาพรวม

       ไทยและจีนสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างกันเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2518 ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศมีความใกล้ชิด มีการแลกเปลี่ยนการเยือนในทุกระดับอย่างสม่ำเสมอ และมีการขยายความร่วมมือเชิงลึกในทุกมิติ โดยในปี 2563 จะครบรอบ 45 ปีของการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยกับจีน

       การเสด็จฯ เยือนจีนของพระบรมวงศานุวงศ์ของไทยมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งต่อการเสริมสร้างและ กระชับความสัมพันธ์และความร่วมมือระหว่างสองประเทศให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น รวมทั้งการส่งเสริมมิตรภาพและความเข้าใจระหว่างประชาชนของสองประเทศอีกด้วย โดยเฉพาะสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้ากรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีที่ได้เสด็จฯ เยือนจีนมากกว่า 40 ครั้งในทุกมณฑล และล่าสุด เมื่อวันที่ 29 กันยายน 2562 ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ได้ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายเครื่องอิสริยาภรณ์รัฐมิตราภรณ์แด่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เนื่องในโอกาสการฉลองครบรอบ 70 ปีแห่งการสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน (1 ตุลาคม 2562) ซึ่งเป็นเครื่องอิสริยาภรณ์ชั้นสูงสุดที่ฝ่ายจีนมอบให้ชาวต่างประเทศที่สร้างคุณูปการสำคัญในการส่งเสริมมิตรภาพและความร่วมมือกับจีน

       ไทยมีสถานเอกอัครราชทูตตั้งอยู่ที่กรุงปักกิ่งและสถานกงสุลใหญ่ 9 แห่ง ได้แก่ นครกว่างโจว นครคุนหมิง นครเซี่ยงไฮ้ นครเฉิงตู นครหนานหนิง นครซีอาน เมืองเซี่ยเหมิน เมืองฮ่องกง และ เมืองชิงต่าว  ในส่วนของจีน มีสถานเอกอัครราชทูตตั้งอยู่ที่กรุงเทพมหานคร และสถานกงสุลใหญ่ในไทย 3 แห่ง ได้แก่ (1) สถานกงสุลใหญ่ ณ จังหวัดเชียงใหม่ (2) สถานกงสุลใหญ่ ณ จังหวัดสงขลา และ (3) สถานกงสุลใหญ่ ณ จังหวัดขอนแก่น และสำนักงานการกงสุล ณ จังหวัดภูเก็ต

ด้านการเมือง

       ไทยกับจีนมีความสัมพันธ์เชิงหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ที่มีความใกล้ชิดในรอบด้าน และตั้งอยู่บนพื้นฐานของหลักการการเคารพซึ่งกันและกัน ความไว้เนื้อเชื่อใจและการไม่แทรกแซงในกิจการภายใน ไทยกับจีนได้ยกระดับความสัมพันธ์เป็น “หุ้นส่วนความร่วมมือเชิงยุทธศาสตร์อย่างรอบด้าน” (Comprehensive Strategic Partnership) เมื่อเดือนเมษายน 2555 เพื่อกระชับความสัมพันธ์และขยายความร่วมมือให้มีความใกล้ชิดและรอบด้านมากยิ่งขึ้น ทั้งสองประเทศมีความเชื่อมโยงทางเชื้อชาติและวัฒนธรรมอย่างแนบแน่น รวมทั้งไม่เคยมีปัญหาขัดแย้งกันทางประวัติศาสตร์ พรมแดน หรือน่านน้ำระหว่างกัน นอกจากนี้ ไทยและจีนยังมีความร่วมมือ     ที่ใกล้ชิดในกรอบอาเซียน – จีน กรอบความร่วมมือแม่โขง – ล้านช้าง และจีนเป็นประเทศหุ้นส่วนเพื่อการพัฒนาของยุทธศาสตร์ความร่วมมือทางเศรษฐกิจอิรวดี – เจ้าพระยา – แม่โขง  (Ayeyawady-Chao Phraya-Mekong Economic Cooperation Strategy: ACMECS)

       นอกจากนี้ ไทยให้ความสำคัญกับการส่งเสริมความสัมพันธ์อันดีกับรัฐบาลในระดับมณฑลของจีน โดยเฉพาะมณฑลที่มีความสำคัญทางยุทธศาสตร์กับไทย โดยไทยและจีนมีการจัดตั้งคณะทำงานในระดับส่วนกลางของไทยกับมณฑลของจีน 3 คณะ ได้แก่ คณะทำงานไทย – ยูนนาน คณะทำงานไทย – กวางตุ้ง และคณะทำงานไทย – กว่างซี

ด้านเศรษฐกิจ

       ความร่วมมือด้านเศรษฐกิจเป็นหัวใจของความสัมพันธ์ไทย – จีน โดยความสัมพันธ์ดังกล่าวมีความเข้มข้นขึ้นจากการบังคับใช้ความตกลงการค้าเสรีอาเซียน – จีนเมื่อเดือนมกราคม 2553 และการยกระดับความตกลงดังกล่าวในปี 2562 ตลอดจนการเปิดใช้เส้นทาง R3A เส้นทาง R8 R9 และ R12 ซึ่งเชื่อมต่อระหว่างภาคเหนือ/ตะวันออกเฉียงเหนือของไทยกับจีนตอนใต้ผ่านลาวและเวียดนาม การก่อสร้างเส้นทางรถไฟความเร็วสูงเชื่อมไทย-ลาว-จีน และการมีความร่วมมือ 3 ฝ่ายไทย-จีน-ญี่ปุ่นในการก่อสร้างเส้นทางรถไฟความเร็วสูงเชื่อมสามสนามบินและการพัฒนาเมืองอัจฉริยะในเขตระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออกของไทย (EEC) รวมทั้งการมีกลไกคณะกรรมการร่วมว่าด้วยการค้า การลงทุน และความร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างไทย – จีน ระดับ
รองนายกรัฐมนตรี ซึ่งไทยเป็นเจ้าภาพจัดการประชุม ครั้งที่ 6 เมื่อวันที่ 24 สิงหาคม 2561 การหารือเชิงยุทธศาสตร์ไทย – จีน ซึ่งจีนเป็นเจ้าภาพจัดการประชุม ครั้งที่ 4 เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม 2562 ณ กรุงปักกิ่ง และความร่วมมือทางวิทยาศาสตร์และวิชาการ (คกร.) ไทย-จีน ระดับรัฐมนตรี ซึ่งไทยเป็นเจ้าภาพจัดการประชุม ครั้งที่ 22 เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2561 ณ กรุงเทพฯ

การค้าของไทยกับจีน

       ปี 2562 จีนเป็นคู่ค้าอันดับ 1 ของไทย (จีนเป็นตลาดส่งออกอันดับที่ 2 ของไทย และจีนเป็นแหล่งนำเข้าอันดับ 1 ของไทย) ขณะที่ไทยเป็นคู่ค้าอันดับ 13 (อันดับที่ 3 ในกลุ่มประเทศอาเซียน) เป็นแหล่งนำเข้าอันดับ 13 และเป็นตลาดส่งออกอันดับ 17 ของจีน เมื่อปี 2562 มูลค่าการค้าทวิภาคีอยู่ที่ 79,500 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ลดลงจากปี 2561 ร้อยละ 0.90 ในจำนวนดังกล่าว ไทยส่งออกไปจีนมีมูลค่า 29,172 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ลดลงร้อยละ 3.78 จากปี 2561 ส่วนไทยนำเข้าจากจีนมีมูลค่า 50,327 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้นร้อยละ 0.85 จากปี 2561 จีนได้ดุลการค้า 21,155 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้นร้อยละ 8.01 จากปี 2561